Heksene si historie

Korleis blei dei beundra gudinnene frå antikken til vondskapsfulle hekser? Kva var årsakene til at kunnskap blei straffa som vondskapsfull verksemd, og kva tenker vi i dag om prosessane som førte til at tusenvis av kvinner, og menn, blei brende levande på bål?

Accessibility icon Heksene si historie

Frå vakker trollkvinne til stygg heks

Frå gammalt av har magi vore ein viktig del av samfunnet. Det var som regel vakre kvinner som hadde kunnskap om magi. I byrjinga blei desse kvinnene sett opp til. Dei blei sett på som gode hjelparar for kongen.

I dag blir ei heks vanlegvis framstilt som ei stygg gammal dame. Ho kokar gjerne i ein svart kjele. Ei heks er galen og vondskapsfull. Korleis kunne dei vakre kvinnene bli forvandla til stygge hekser?

Forrige avsnitt

1 / 2

Neste avsnitt

Mannen tar over

For fleire tusen år sidan busette det seg mange ulike folkegrupper i Europa. Desse var oftast styrte av menn. Kulturen deira handla om krig og mannlege krigsgudar. Kvinnene blei derfor sett på som mindre verdifulle og meir farlege.

Hekser blir skapte i mytane

Den jødiske myten om Lilith fortel om ei kvinne som kidnappa barn når det blei mørkt. Ho brukte vondskapen i seg til å skada andre.

Ei anna forteljing frå gresk mytologi er om Lamia. Ho var ei vakker dronning som blei forvandla til ei fæl kvinne som åt andre sine barn.  Mange kvinner blei sett på som farlege, og trolldomslære blei forbode.

Forrige avsnitt

1 / 2

Neste avsnitt

Grekarane tillét offentleg magi

Grekarane hadde stor respekt for magi, og denne var viktig i religionen deira. Men fattige kvinner som hadde kunnskap om medisin, kunne bli dømde til døden.

Romarane frykta opprør

Den romerske kulturen er sterkt påverka av den greske mytologien. Magi og trolldom var ein del av statsreligionen. I frykt for at fattige kvinner (og menn) med magiske krefter skulle starta opprør mot staten, blei dei ofte drepne.

Papirbakgrunn 8
Papirbakgrunn 8

Heksebrenninga startar

Mange trudde at trollkvinner kunne vekka opp dei døde. Dessutan kunne dei påverka vêret og spreia sjukdom. Den romerske keisaren Constantinus meinte at trolldom var farleg for menneska. Derfor byrja romarane å brenna hekser.

Isis-religionen

Isis var ei egyptisk gudinne. Ho var gudinne for trolldom og eit førebilete for magiske kvinner. Ho gjorde mange gode gjerningar. Då kristendommen voks, forsvann Isis-religionen.

Hekate – gudinne for heksene

I tidleg gresk mytologi blir det fortalt om Hekate som trolldomsgudinne. Eit bilete av henne blei ofte plassert i døropningar eller ved byportar. Folk trudde ho heldt det vonde borte. Om ho blei misnøgd, kunne ho sleppa inn vonde ånder.

Kristendommen forbyr trolldom

Kristendommen aksepterte ikkje trolldom og magi. Kyrkja trudde nemleg at heksene samarbeidde med djevelen.

Brent levande på bålet

Mange uskuldige blei brende levande på bålet. Ein trudde at heksene då ville forsvinna. I Noreg blei over 800 kvinner dømde for trolldom i perioden 1575–1670.

Øisteins krusedullhekser

Kjelder:

  • Haxor, 2020
    Orage Forlag AS 

Bilet- og videorettar:

    1. Getty Images
    2. Getty Images
    3. Shutterstock
    4. John William Waterhouse
    5. Getty Images
    6. Shutterstock
    7. Shutterstock
    8. Getty Images
    9. William Blake og Mythology & Fiction Explained – Youtube
    10. Ralph Gardiner
    11. Getty Images