Flørting, kjensler og sosiale kodar
Kva betyr det eigentleg å flørte? Er det når du sender ein snap med hjarteemoji, eller når du tør å seie «du er søt» i skulegarden? Og korleis veit du om nokon verkeleg liker deg, eller om dei berre er hyggelege?
Illustrasjon av en tekstmelding med et hjerte
Kurtiseringa sine røter – eit historisk tilbakeblikk
Flørting eller kurtisering, som det ble kalt før, har alltid eksistert. Menneske har alltid hatt behov for å flørte med kvarandre, men korleis vi gjer det, har endra seg med tid og kultur.
I gamle dagar var det ofte strenge reglar for flørting. På 1700- og 1800-talet kunne ein ung mann vise interessa si ved å sende eit handskrive dikt, gi ein blomst eller be om å få spasere med ei ung kvinne i hagen. Ein gut og ei jente var aldri åleine. Skulle ein møtast, måtte ein ha anstand, der vil seie at det alltid var nokre andre til stades.
Kvinna var ganske passiv. Ho svarte kanskje med eit diskret smil, eit nikk eller eit blikk, men ho tok sjeldan initiativ sjølv.
I overklassen var kurtisering ein del av eit større sosialt spel. Det handla ikkje berre om kjensler, men også om status og moglegheita til eit betre liv.
I nokre kulturar brukte kvinner vifter til å sende hemmelege signal – éi rørsle kunne bety «eg liker deg», ei anna «gå bort». I riddarkulturen song trubadurar kjærleiksballadar til sine utkåra. Kjærleik var noko høgtideleg og nesten uoppnåeleg. Den vart ofte idealisert som noko ein lengta etter, men kanskje aldri fekk, for dei fleste ekteskap var organiserte av foreldra.
Kurtisering var altså både romantisk og strategisk. Om ein valde rett partnar, kunne ein få økonomisk tryggleik, høgare sosial status eller viktige politiske alliansar. Derfor var flørting ei blanding av kjensler og taktikk og ein viktig del av kulturen i mange samfunn.
1 / 4
Illustrasjon av en kvinne og en mann som holder hender i omgivelser fra gamledager
Flørting i ulike kulturar og religionar
Flørting er ikkje likt overalt. Noko som er søtt og hyggeleg i éin kultur, kan verke rart eller til og med respektlaust i ein annan. I nokre land held ein augnekontakt lenge, i andre land blir det opplevd som truande eller påtrengande.
I Noreg flørtar ein ofte ganske forsiktig. Kanskje ein sender ein snap med eit hjarte, gir eit kompliment eller dultar tilfeldig borti nokon. Det kan vere så lett som å spørje: «Vil du sitje ved sida av meg i timen?» eller å sende ei melding med «Du var morosam i dag :)».
I USA flørtar ein ofte meir direkte. Ein seier rett ut at ein liker nokon eller spør om dei vil gå på date. I Japan viser ein gjerne interesse gjennom ting ein gjer, som å hjelpe nokon eller vere ekstra merksam. I Midtausten og nokre asiatiske land er det strenge reglar for kontakt mellom kjønn. Flørting kan vere uakseptabelt, tabu eller regulert av religiøse normer.
Religion og livssyn påverkar også korleis ein flørtar. I nokre religiøse miljø skal ein ikkje ha kjærast før ein er klar for ekteskap. I andre miljø blir ungdom oppmuntra til å bli kjende med kvarandre før dei inngår forhold. Det viktigaste er å respektere andre og deira kultur, grenser og verdiar, og å vere klar over sine eigne. Det er heilt greit å vere nysgjerrig, men hugs at ikkje alle tolkar flørting på same måte.
1 / 4
Illustrasjon av et mangfold av mennesker rundt en jordklode som viser kjærlighet til hverandre
Til og med dyr flørtar
Det er ikkje berre menneske som flørtar – dyr gjer også det. Mange artar har utvikla eigne ritual for å tiltrekkje seg ein partnar. Flørtinga til fuglane er kanskje den vi kjenner best: Tiuren speler for høna ved å blåse seg opp og lage imponerande lydar, medan påfuglen spreier ut dei fargerike halefjørene for å vise kor flott han er. Pingvinar gir faktisk små steinar i gåve til den dei liker, nesten som når vi gir kvarandre blomstrar!
Hos menneske er flørting meir kompleks, men det handlar framleis om å vise interesse og skape kontakt. Vi bruker språk, kroppsspråk, humor og blikk, og vi tolkar andre sine signal. Likevel har dei aller fleste vaksne menneske tolka andre sine signal feil, mange gonger.
For deg som er ung i dag, kan flørting vere å sende ein snap med eit morosamt filter, eller skrive: «Du var skikkeleg god i presentasjonen i dag!» i ei melding. Eller du kan setje deg ved sida av nokon i kantina og spørje om dei vil vere med på kino.
Vi har altså våre eigne måtar å vise at vi liker nokon på.
1 / 3
Illustrasjon av to giraffer som klemmer hverandre med kjærlighet
Kva er flørting – og kvifor flørtar vi?
Flørting er ein måte å vise at ein liker nokon på, anten romantisk eller fordi ein synest den andre er eit interessant menneske. Det kan vere eit smil, eit kompliment, ein spøk, ei berøring på armen eller ei hyggeleg melding.
Nokre flørtar fordi dei er forelska, andre flørtar berre for å ha det gøy. Flørting handlar om kontakt og kommunikasjon. Det kan vere leikent og morosamt, men også alvorleg og sårbart. Når ein flørtar, opnar ein seg litt fordi ein er interessert og håpar at den andre kanskje kjenner det same. Då tek ein sjansen på å bli avvist, og det kan vere litt skummelt.
Det viktigaste er å hugse at flørting er eit kompliment. Dei aller fleste synest det er hyggeleg å vite at det er nokon som liker dei litt ekstra. Dersom den eine ikkje ønskjer kontakt, er det berre å trekkje seg unna. Flørting skal aldri kjennast ubehageleg eller pressande.
1 / 2
Kvifor kan flørting vere vanskeleg?
For mange ungdommar er flørting vanskeleg og litt skummelt. Kanskje er ein usikker på kva ein skal seie, eller redd for å bli avvist. Det er lett å tenkje: «Kva om dei ler av meg?» eller «Kva om eg misforstår og dummar meg ut?» Slike tankar er heilt vanlege, og dei fleste har kjent på dei.
Nokre synest det er litt ekstra vanskeleg å tolke kroppsspråk, forstå skjulte signal, eller vite korleis ein skal ta kontakt. Det kan vere vanskeleg å vite om eit smil betyr «Eg liker deg» eller berre «Eg er vennleg».
For desse ungdommane kan det vere nyttig at ein seier meir direkte kva ein tenkjer i staden for å hinte, slik at ein får litt ekstra hjelp til å forstå sosiale kodar.
Det er viktig å hugse at alle er ulike. For nokre er flørting heilt naturleg, andre treng tid og støtte for å lære seg korleis ein viser interesse og byggjer relasjonar. Begge delar er like normalt og like greit.
1 / 2
Illustrasjon av en jente og en gutt. Jenten smiler og vinker, gutten er nervøs, svett og har et spørsmålstegn over hode sitt
Korleis flørtar ein eigentleg?
Det finst ingen fasit på korleis ein flørtar. Nokre veit akkurat kva dei skal seie. Andre blir nervøse, får høg puls og er redde for å dumme seg ut.
Flørting kan vere så lett som å gi eit kompliment: «Du har alltid så kul stil», eller å smile til nokon og halde augnekontakt litt lenger enn vanleg. Du kan også spørje: «Kva slags musikk liker du?» – og håpe at samtalen held fram.
I dag flørtar ungdom ofte digitalt. Ein sendar snappar med morosame filter, eller legg ut ein story og håpar at akkurat den eine spesielle personen ser han. Eller kanskje ein skriv «haha» litt ekstra i ein chat, eller bruker emojiar som hjarte og flammar.
Andre flørtar meir direkte. Dei spør om å møtast eller seier rett ut at dei liker nokon. Det viktigaste er at flørting skjer på ein vennleg og respektfull måte. Det skal aldri vere press, krenkingar eller ubehag. Dersom den andre ikkje svarer, eller verkar ukomfortabel, er det viktig å trekkje seg tilbake og respektere det.
Flørting er ei form for kommunikasjon, og kommunikasjon fungerer alltid best når begge partar bidreg. Det handlar om å vise interesse, men også om å lytte og vere merksam på korleis den andre reagerer.
1 / 3
Illustrasjon av en gutt og en jente som sitter på en benk, de ser på hverandre og smiler
Korleis forstår ein om nokon flørtar?
Det kan vere vanskeleg å vere sikker. Nokre smiler mykje, stiller spørsmål og gir kompliment, men er eigentleg berre vennlege. Andre kan vere stille og nervøse, men eigentleg veldig interesserte. Likevel finst det teikn som kan tyde på at nokon flørtar: dei ser mykje på deg, smiler når du snakkar, spør kva du liker. Kanskje dei alltid set seg ved sida av deg i klassen eller sender meldingar utan nokon spesiell grunn?
Men hugs at folk er ulike. Nokre flørtar med mange, medan andre berre flørtar med den dei verkeleg liker. Nokre flørtar aldri, sjølv om dei kanskje liker nokon litt ekstra. Dei kan vise interesse på andre måtar.
Derfor er det lurt å spørje om du er usikker: «Kva meinte du med det?» eller «Er du interessert i meg, eller?» Det kan kjennast skummelt, men det er betre enn å gjette og kanskje misforstå.
For ungdom som synest sosiale signal er vanskelege, kan flørting vere ekstra utfordrande. Då kan ein øve på å tolke situasjonar, bruke rollespel, eller snakke med ein trygg vaksen som kan hjelpe med å forstå kva som skjer.
Kva med denne vesle, humoristiske guiden til korleis ein flørtar?
1 / 3
Korleis tolkar ein kroppsspråk?
Kroppsspråk er alt vi seier med kroppen, utan å bruke ord. Det kan vere ansiktsuttrykk, rørsler, kvar vi står i forhold til andre, og korleis stemma vår høyrest ut. Eit smil kan bety at ein er glad, men det kan også vere eit nervøst smil. Å nikke kan bety «Eg er samd», men også «Eg lèt som eg følgjer med». Det er ikkje alltid lett å tolke kroppsspråk rett, spesielt ikkje om ein er usikker eller har lite erfaring med sosiale situasjonar.
For ungdom kan kroppsspråk vere ekstra vanskeleg å forstå. Kanskje nokon ser ned i bakken og verkar uinteressert, men eigentleg er dei berre veldig sjenerte. Andre står kanskje veldig nær og snakkar mykje utan at dei flørtar, det er berre stilen deira.
Nokon har kanskje eit litt annleis kroppsspråk enn du er vant til, og då kan dei bli misforstått. Ein som ikkje smiler så mykje, kan bli oppfatta som sur, sjølv om personen eigentleg berre er konsentrert, nervøs eller fordjupa i sine eigne tankar.
Det er heilt greit å synast kroppsspråk er vanskeleg. Det er noko ein kan øve på. Snakk med ein vaksen du stolar på, eller øv saman med ein lærar eller ein venn. Sjå på videoar, bruk spegel, eller gjer rollespel der de trenar på å tolke ansiktsuttrykk, tonefall og rørsler.
Og hugs: det er alltid lov å spørje om du er usikker på korleis nokon har det. Det viser at du bryr deg – og det er ein viktig del av god kommunikasjon.
1 / 4
Illustrasjon av to par med øyer som ser på hverandre.
Flørting og å få seg kjærast
Mange drøymer om å få seg kjærast. Det kan kjennast spennande, romantisk og litt skummelt på same tid. Kanskje du har kjent på sommarfuglar i magen når du ser nokon du liker?
Å få seg ein kjærast handlar om meir enn berre flørting. Det handlar om å byggje tillit, vise kjensler og å vere ærleg med kvarandre.
Men korleis skal ein vise at ein er interessert? Nokre blir veldig opptekne av éin bestemt person, tenkjer ofte på dei og snakkar mykje om dei utan å vite om kjenslene er gjensidige. Andre blir redde for å ta kontakt og kan til og med trekkje seg unna. Det er heilt normalt å bli usikker og kjenne seg klønete eller redd for å gjere feil.
For nokre menneske kan det vere ekstra vanskeleg å forstå korleis ein skal bli kjærastemed nokon. Kanskje ein treng litt hjelp til å vite kva ein skal seie eller korleis ein kan vise at ein liker nokon.
Då kan det vere nyttig å bruke rollespel, sjå på døme frå filmar eller bøker eller snakke med ein vaksen som kan hjelpe med å setje ord på det som er vanskeleg.
Å bli kjærastar handlar ikkje om å vere perfekt. Det handlar om å vere seg sjølv, vise respekt og vere open for å lære. Det er også heilt greit å ikkje vere klar for eit forhold, eller å ikkje vite kva ein vil enno.
1 / 4
Illustrasjon av to hender som skal ta hverandre i hånden med to hjerter over
Sosiale kodar kan vere vanskelege
Sosiale kodar er uskrivne reglar for korleis vi skal oppføre oss saman med andre i ein viss kultur. Det er reglar ein gjerne lærer utan å tenkje over det.
Til dømes seier du vanlegvis «Hei» når du møter nokon, du ventar på tur i samtalar, og du skjønner når nokon er lei seg, sjølv om dei ikkje seier det rett ut. Slike kodar gjer det lettare å vere saman med andre, fordi dei skaper føreseielegheit og tryggleik.
Men for enkelte er det vanskeleg å lære sosiale kodar, og om du ikkje er oppvaksen i Noreg, kan du vere van med heilt andre kodar. I Italia seier ein til dømes ikkje berre «Chao» når ein møter venner, ein kyssar dei også lett på begge kinna.
For enkelte er det vanskeleg å merke at andre blir utilpass, eller dei forstår ikkje kvifor det er viktig å vente på tur i ein samtale. Då er det fint å få forklart desse reglane klart og tydeleg, for det er lett å kjenne seg utanfor om ein ikkje forstår sosiale kodar.
I skulekvardagen er det gjerne sosiale kodar overalt. Når ein samarbeider i grupper, når ein snakkar med ein lærar, eller når ein skal bli kjend med nye folk. Om du synest dette er vanskeleg, er du ikkje åleine. Mange treng hjelp til å forstå korleis ein skal oppføre seg i ulike situasjonar. Å lære sosiale kodar er som å lære eit nytt språk, og det er heilt greit å bruke tid på det.
Bare sånn for gøy, kva med å lese How to make a Norwegian friend?, ein liten lettlest bok på engelsk.
1 / 4
Illustrasjon av tre personer: En glad med et hjerte, en trist med en tåre på kinnet og en som har en snakkeboble
Flørting og tryggleik
Flørting skal aldri vere ubehageleg, skummelt eller ekkelt. Det skal vere koseleg, spennande og heilt frivillig – for begge partar. Om du kjenner deg usikker, pressa eller forvirra, bør du snakke med nokon du stolar på, gjerne ein vaksen du har tillit til. Å setje grenser er ikkje å vere vanskeleg, det er å ta vare på seg sjølv.
Av og til kan flørting gå over streken. Kanskje nokon seier noko som kjennest for privat, eller kjem for nær. Kanskje du får melding frå nokon du ikkje vil ha slike meldingar frå? Du treng aldri å svare om du ikkje har lyst. Hugs at du har rett til å seie nei, og at du ikkje skuldar nokon noko. Du treng ikkje å svare, du treng ikkje å forklare deg, og du har alltid rett til å setje ei grense.
Tryggleik handlar også om å kjenne seg sjølv. Kva liker du? Kva er greit for deg? Seii frå om noko ikkje kjennest rett. Og hugs: det er aldri din feil viss nokre andre går over ei grense. Det er den andre sitt ansvar å respektere deg.
1 / 3
Bakgrunnsbilde fylt av hjerter
Flørting og identitet
Flørting handlar om kjensler og tiltrekking, og det finst mange måtar å vere seg sjølv på. Nokre flørtar med personar av same kjønn, andre med motsett kjønn, og nokre med begge. Nokre veit akkurat kven dei liker, medan andre er usikre eller utforskar. Identitet er noko som utviklar seg over tid og som forandrar seg heile livet. Det er lov, og naturleg å vere både nysgjerrig og kanskje litt forvirra, og det er greit å skifte meining.
I ungdomstida skjer det mykje – både fysisk og kjenslemessig. Det kan vere fint, men også litt skummelt. Kanskje du kjenner deg annleis enn vennene dine, eller er redd for å bli dømd. Då er det ekstra viktig å vite at du har rett til å vere deg sjølv, og at det finst vaksne og venner på din eigen alder som alltid vil støtte deg.
Flørting skal aldri handle om å skjule kven du er. Det er greit å vise interesse og skape kontakt på dine eigne premissar. Du har alltid rett til å seie nei, til å vere usikker, og til å ta ting i ditt eige tempo.
1 / 3
Det er alltid lov å seie nei – og å ombestemme seg
Sjølv om du har flørta, kyssa eller blitt med nokon heim, betyr ikkje det at du må gjere noko meir. Du har alltid rett til å seie nei, og du har rett til å ombestemme deg. Samtykke betyr at du tydeleg og frivillig seier ja. Om du er usikker, stressa, redd eller påverka av rus, er det ikkje samtykke.
Dette gjeld i alle situasjonar – også mellom kjærastar. Berre fordi ein har vore saman før, eller er det no, betyr det ikkje at ein alltid vil det same. Kjensler kan endre seg, og det er heilt greit. Om du kjenner deg pressa, eller ikkje veit korleis du skal seie nei, kan det vere lurt å øve på det. Sei det høgt for deg sjølv: «Nei, eg vil ikkje.» Eller: «Eg har ombestemt meg.» Du kan også snakke med ein vaksen du stolar på, og få hjelp til å setje grenser.
Å seie nei er ikkje å vere vanskeleg – det er å ta ansvar for seg sjølv. Og det er ein styrke.
1 / 2
Kjelder:
Historienet.no Flørting gjennom historien Lasta ned frå:
https://historienet.no/kultur/florting-gjennom-historien-ridderkvad-og-hemmelige-viftekoder
Speer, S. (2017). Flirting: A designedly ambiguous action? Research on Language and Social Interaction, 50(2), 128-150. https://doi.org/10.1080/08351813.2017.1301297
VanderMolen, Carolyn (2013) Flirting Style and Sexual Orientation, DePaul Discoveries: Volume 2, Article 14. Hentet fra: https://via.library.depaul.edu/depaul-disc/vol2/iss1/14
Wikipedia: Kurtisering Lasta ned frå: https://no.wikipedia.org/wiki/Kurtisering
1 / 1
