Innafor – lover og normer

Vi menneske liker å vere saman med andre. Vi følgjer felles reglar og normer for å passe inn. Sjølv om vi alle er ulike, prøver vi å komme godt overeins med dei rundt oss. Vi veit ofte kva som er rett å seie og gjere, og kva vi kan forvente av andre. Dette hjelper oss å leve saman utan for mange konfliktar, og det gjer livet meir føreseieleg og trygt.

Normene endrar seg

Nokre gonger blir reglar og kva vi er forventa å gjere, uklart fordi desse reglane endrar seg. Dette skjer fordi reglar varierer med tida og mellom ulike grupper. Alt frå reglar, meiningar og rollene våre kan forandre seg. 

Tenk på korleis synet på kjønnsroller har endra seg sidan bestemora di var ung, eller at det før var vanleg å røykje inne på jobben. Det ville ingen gjere no, både fordi det er ulovleg og fordi det sest på som uakseptabelt. At reglar og haldningar endrar seg saman med samfunnet, er normalt.

Ulike normer i ulike grupper

Normer varierer i ulike grupper. Vi er ein del av mange grupper, som landet vårt, venner, idrettslag og familie, og kvar gruppe har sine eigne reglar. Du snakkar kanskje annleis med venner enn med familien. Vanlegvis tilpassar vi oss gruppa vi er med, men nokre gongar kan venner og familie vente seg ulike ting. Det kallar vi krysspress. Familien din vil t.d. at du skal komme heim klokka ni, medan vennene dine vil at du skal vere ute lenger.

Ulike haldningar til rus

Eit anna krysspress kan vere haldningar til rus. Her er lova klar:  Alkohol kan seljast til dei over 18, og sterkare alkohol til dei over 20. Narkotika er ulovleg, men rusavhengige blir ikkje straffa for å ha ein brukardose. Sjølv om lova gjeld alle og viser våre felles verdiar, opplever mange unge at gruppene dei tilhøyrer har ulike syn på rus.

Er det så farleg, då?

Somme seier at det ikkje er farleg. Andre at det er ulovleg, men at vi ikkje blir tekne. Mange meiner at det ikkje blir nokon ordentleg fest utan alkohol eller annan rus.

Haldningar til rus er ulike i ulike grupper og hos ulike personar. Mange bagatelliserer rus, og nokre snakkar positivt om det.

Viss du er med i ein vennegjeng som synest det er heilt ok å drikke eller bruke narkotika, kanskje til og med bra, kan du bli påverka til å tenkje det same. Vi liker å passe inn og kjenne oss som ein del av gruppa, og derfor kan vi seie eller gjere ting vi veit er skadeleg.

Forrige avsnitt

1 / 2

Neste avsnitt

Lova er klar

Alkohol er berre for dei over 18, og narkotika er ulovleg. Likevel vel nokon å bruke rusmiddel, sjølv om politiet straffar dei som bryt lova. Sjølv om ekspertar seier at null alkohol er best for helsa, drikk mange likevel. Nokre meir enn andre. Bekymra vaksne og helsearbeidarar åtvarar, men nokre unge testar framleis rusmiddel.

Krysspress og gruppepress

Sjølv om samfunnet har klare reglar om rus, møter mange unge ulike forventningar frå venner, jamaldringar eller familien. 

Somme kjenner press frå gruppa, og enkelte opplever vanskeleg krysspress. Dette kan vere utfordrande, og våre eigne verdiar – det vi meiner er rett og viktig – kan bli utfordra.

Ditt val

Det er viktig å hugse at du har eit eige val. Sjølv om alle vil passe inn, kan vi ikkje følgje ei gruppe utan å tenkje. Alle er enkeltindivid som tek eigne avgjerder. Viss du vel noko anna enn vennene dine, er det bra å vite at landet du lever i, har bestemt trygge grenser som du kan følgje.

Forrige avsnitt

1 / 2

Neste avsnitt
En gjeng med jenter som drikker øl og koser seg
En gjeng med jenter som drikker øl og koser seg

Kjelder:

Bilde- og videorettar:

    1. Midjournay
    2. Midjournay
    3. Midjournay
    4. Midjournay
    5. Midjournay
    6. Midjournay
    7. Midjournay