Mitt språk er sigma!
Kva slags språk snakkar du? Norsk, sjølvsagt. Men visste du at det finst mange variantar av norsk? Vi har ulike dialektar, og dei fleste snakkar annleis med venner enn med familien sin.
Når du og vennene dine snakkar likt, føler de at de høyrer saman. Det blir kalla eit språkleg fellesskap.
Illustrasjon av en jordklode og mennesker som er på telefon eller pc. De skriver: Sjæl, lol, han reada meg!, omw, backer og slayyy!
Måten du snakkar på, viser kven du er
Du snakkar ungdomsspråk fordi du er ung og snakkar slik som vennene dine. Språket ditt fortel kven du er og viser at du høyrer til i ei gruppe. Det viser identiteten din og kven du vil vere.
Snakkar du på same måten med vennene dine som med læraren eller besteforeldra dine? Sannsynlegvis ikkje. Vi endrar språket vårt etter kven vi snakkar med. Bestemor hadde nok vorte forvirra om du brukte ord som lowkey eller pæse ut.
1 / 2
Illustrasjon av 4 ungdommer som tekster på telefonen. En av de skriver "Haha ik!", og en skriver "det er sykt"
Språket forandrar seg
Nokre vaksne meiner at ungdomsspråket øydelegg norsk. Andre synest det er kreativt og bra for språket.
Språket har alltid forandra seg. Vi snakkar ikkje norrønt som for 1000 år sidan. I dag brukar vi språket på nye måtar.
Illustrasjon av en debatt mellom en mann og en jente. Mannen sier "Du må snakke ordentlig norsk", og jenta sier "Bro, språket mitt er slay"
Vi låner ord
Mange av orda i ungdomsspråket låner vi frå andre språk. I dag reiser vi meir, ser engelske seriar, følgjer utanlandske kjendisar og gamar med folk frå heile verda.
Importorda
Når vi gjer dette, plukkar vi opp nye ord. Ord som rizz, sigma, cap og slay er ikkje norske, men ungdom har lånt dei inn i språket sitt. Desse blir kalla importord.
Etter ei tid blir mange importord ein naturleg del av språket vårt. Ord som betale og fridom er til dømes lånt for hundrevis av år sidan. Nyare ord som selfie, game og chatte har vi lånt frå engelsk, og no er dei vanlege på norsk.
1 / 1
Illustrasjon av en jente som sier "Jeg må endre mindset" til venninnen sin.
Banning
Banning er ein del av ungdomsspråket. Vi bannar for å uttrykkje sterke kjensler, som når mamma er j***** teit, eller du trakkar på ein j**** legokloss.
Nokre gonger brukar vi banneord for å vise at vi er tøffe eller ein del av vennegjengen. Andre ord brukar vi for å fortelje at noko er skikkeleg bra. Du veit. Som når jentegjengen ser på kvarandre og berre … «slaaaay».
Blank Word-bakgrunn med snakkebobler som sier stygge ord med symboler
Ungdomsspråk – bra eller dårleg?
Ungdomsspråk viser kven vi er og kven vi høyrer til. Om det er bra eller dårleg, speler kanskje ikkje så stor rolle. Så lenge det finst ungdom, vil det alltid finnast ungdomsspråk.
Ungdom har alltid laga sitt eige språk. Berre spør bestefar om han er «slapp i kloa» eller «eit ålehue». Han hadde kanskje sitt eige ungdomsspråk. Eller er bestefar ein sigma?
Illustrasjon av en bestefar og en gutt som snakker sammen. I gutten sin snakkeboble står det "et ålehue!" og i bestefaren sin står det "jøssenam på trappa, hvor har du lært de uttrykkene der?"
Kjelder:
- NRK (05.10.2022): «Skam» fikk språkpris
«Skam» fikk språkpris – NRK Kultur og underholdning
- NRK Kultur og underholdning (05.10.2022): Jeg bruker flere ord foreldrene mine ikke forstår
– Jeg bruker flere ord som foreldrene mine ikke forstår – NRK Kultur og underholdning
- Store norske leksikon (05.10.2022): Banning
banning – Store norske leksikon (snl.no)
- Hausund, Ingrid Kristine:
Ungdomsspråk (2006)
Fagbokforlaget
Bilde- og videorettar:
-
-
Adobe Stock
-
Adobe Stock
-
Adobe Stock
-
Getty Images
-
Skolerom
-
Foreningen Norden – Flickr
-
Adobe Stock
-
Adobe Stock
-
Skolerom
-
Adobe Stock
-
