For nokre krev det viljestyrke å stå opp, kle på seg og komma seg på skulen. For andre går det automatisk, og dei treng ikkje tenka over det.

Nokre må bruka masse viljestyrke for å byrja med leksene når dei kjem heim frå skulen. Nokre har brukt opp viljestyrken i løpet av skuledagen og flatar ut på sofaen heile ettermiddagen.

Det som er viktig å vita, er at sjølvkontroll og viljestyrke ikkje er ei medfødd evne. Det er noko du kan trena på.

Rundt 600 barn mellom fire og seks år blei sette aleine i eit rom. Dei fekk to val. Dei kunne få éin marshmallow med ein gong. Eller dei kunne venta til forskaren kom tilbake. Då skulle dei få to.

Viss dei ikkje orka å venta, kunne dei berre ringa i ei bjølle, men då fekk dei berre den eine marshmallowen.

Barna blei følgde heilt til dei blei vaksne. Forskarane oppdaga at dei som hadde orka å venta på to marshmallows, gjorde det betre på skulen. Dei hadde òg betre helse som vaksne, dei levde i gode ekteskap, og færre blei skilde. Resultata var uavhengige av intelligens og sosial klasse.

Konklusjonen blei derfor: Viss du kan utsetja ei påskjøning som barn, klarer du utfordrande situasjonar betre òg seinare i livet. Marshmallow-testen er svært viktig innan sosialpsykologien og har blitt brukt fleire gonger.

Når du kjem heim etter ein lang dag på skulen, orkar du kanskje ikkje vera den som dekker bordet til middag. Kan henda du svarer irritert. Nokre gonger kan du til og med bli litt slem. Dei fleste kjenner seg att i dette. Viljestyrken har blitt brukt opp på skulen. Det er ikkje noko igjen til familien din. Det går ut over både dei og deg sjølv.

Viss du har brukt opp viljestyrken i løpet av dagen, er det lett å falla for freistingar. Sofakroken kan halda deg igjen, sjølv om du hadde bestemt deg for å dra på trening.

Då bør du vita korleis du kan trena opp viljestyrken. Du kan læra korleis du fordelar den viljestyrken du har. I tillegg kan du læra korleis du får meir av han. Dette viser forskinga til Baumeister.

Kunsten er å ikkje lytta til stemma til «styggen på ryggen». Men ofte når du prøver å dytta bort slike tankar, blir det verre. I tillegg bruker du masse viljestyrke.Prøv sjølv:
Finn fram klokka. Set henne på nedteljing i eitt minutt. Ikkje tenk på ein isbjørn i eitt minutt. Lykke til!

Sannsynlegvis tenkte du meir på isbjørn enn du har gjort nokon gong. Så korleis kan vi styra tankane våre?

I Baumeisters  eksperiment fekk òg deltakarane beskjed om å «ikkje tenka på ein isbjørn». Å styra tankane på den måten krev ein god del sjølvkontroll.

Etter denne oppgåva fekk deltakarane beskjed om å ikkje drikka for mykje øl i ein ølsmaketest. Men dei som hadde brukt viljestyrken i isbjørnoppgåva var slitne. Dei drakk meir øl enn ei anna gruppe som starta på ølsmaketesten utan å ha gjort isbjørnoppgåva først.

I eit anna eksperiment skulle ei gruppe få sjå eit trist naturprogram. Nokre blei bedne om å halda igjen kjenslene sine, mens andre fekk la tårene fløyma. Gruppa som måtte halda igjen, gjorde det dårlegare i ein styrketest rett etterpå. Dei som kunne la kjenslene strøyma, derimot, gjorde det betre.

I ein tredje test deltok ei gruppe kvinner som såg på eit naturprogram. Dei hadde ei godteriskål anten rett ved sida av seg eller på den andre sida av rommet. Ingen fekk ta godteri. Rett etterpå skulle dei legga eit puslespel som var umogleg å løysa. Dei som hadde site nærast godteriet, gav opp tidlegare enn dei som hadde site langt unna.

Dei hadde altså brukt så mykje viljestyrke på å motstå godteriet at dei hadde mindre viljestyrke å bruka på puslespelet.

Samtidig veit vi at det er vanskeleg å halda på viljestyrken når vi blir stressa. Viss du har masse å gjera eller store bekymringar, så fell du lett tilbake til gamle uvanar. Det er fordi du har lært kroppen din ein måte å takla stress på. Dette sit i blodårene, ikkje berre i hovudet.

Alt som dempar flykt eller kjemp-responsen i kroppen, kan hjelpa. Du kan òg prøva yoga, ein løpetur eller ein god latter.

Neste gong du stressar eller gruar deg til noko, kan du løysa det på anna vis. Etter kvart vil kroppen automatisk ropa etter ein løpetur og ikkje godteskåla.

Vi har lenge vore opptatt av sjølvkjensle og lært at ein skal tenka positivt om seg sjølv og ha tru på eigne evner.

Tidleg på 1980-talet oppdaga Baumeister at det var andre trekk ved personlegdommen som var like viktige som sjølvkjensla. Han meiner at ei god sjølvkjensle ikkje fører deg ikkje noko stad – du berre sit der og veit at du er verdifull. Kva så?

Baumeister meiner at vi må sjå på god sjølvkjensle som eit resultat av og ei påskjøning for positive handlingar. Som for eksempel når du har gjort noko bra, har vore flink eller god mot andre. I tillegg må du utvikla evna til å utsetja påskjøningar. I alle fall viss det er noko du verkeleg vil. Det er dette som er viljestyrke.

Deretter blei dei delte inn i to grupper. Den eine gruppa fekk nye tusjar etter ei stund, den andre gruppa fekk melding om at det ikkje var fleire tusjar att.

Tilliten til barna blei altså svekt før denne marshmallow-testen. I den første marshmallow-testen klarte barna å venta på påskjøninga i 6 minutt i gjennomsnitt. Men barna som blei skuffa i den andre testen, klarte berre 3 minutt.

Det motsette skjedde med dei som hadde blitt lova nye tusjar og som fekk det. Dei klarte faktisk å venta på den andre marshmallowen i heile 12 minutt før dei gav opp. Dette viser at viljestyrken blir påverka av erfaringane og forventningane dine.