Nokre må bruka viljestyrke for å stå opp, kle på seg og komma seg på skulen. Andre får det til utan å tenka over det.

Nokre må bruka masse viljestyrke for å byrja med leksene etter skulen. Og nokre har brukt opp viljestyrken i løpet av skuledagen og vil berre ligga på sofaen resten av dagen.

Det er viktig å vita at sjølvkontroll og viljestyrke ikkje er noko vi er fødde med. Det er noko du kan trena på.

Rundt 600 barn mellom fire og seks år deltok i testen. Dei blei sette aleine i eit rom der dei fekk to val. Dei kunne få éin marshmallow med ein gong. Eller dei kunne venta til forskaren kom tilbake. Då skulle dei få to. Viss dei ikkje orka å venta lenger, så kunne dei berre ringa i ei bjølle. Men då fekk dei berre den eine marshmallowen.

Barna blei følgde heilt til dei blei vaksne. Dei som hadde orka å venta på to marshmallows, gjorde det betre på skulen. Dei hadde òg betre helse som vaksne. Dei levde i gode ekteskap, og færre blei skilde. Resultata var ikkje påverka av intelligens eller sosial klasse.

Konklusjonen, eller resultatet, blei derfor: Viss du kan utsetja ei påskjøning som barn, klarer du vanskelege situasjonar betre òg seinare i livet. Marshmallow-testen er i dag ikonisk innan sosialpsykologien og har blitt brukt fleire gonger.

Etter ein lang dag på skulen orkar du kanskje ikkje vera den som dekker bordet til middag. Kan det henda du svarer irritert eller blir litt slem? Dei fleste kjenner seg att i dette. Viljestyrken har blitt brukt opp på skulen. Det er ikkje noko igjen til familien din. Det er vondt for både dei og deg sjølv.

Viss du har brukt opp viljestyrken på skulen, er sofaen vanskeleg å stå imot. Kanskje blir du liggande der, sjølv om du eigentleg skulle på trening.

Korleis kan du trena opp viljestyrken? Du kan læra korleis du fordelar den viljestyrken du har. I tillegg kan du læra korleis du får meir av han.

Kunsten er å ikkje lytta til stemma til «styggen på ryggen». Men ofte når du prøver å dytta bort slike tankar, blir det verre. I tillegg bruker du masse viljestyrke.

Her kan du prøva sjølv:
Finn fram klokka. Set ho på nedteljing i eitt minutt. Prøv å ikkje tenka på ein isbjørn i eitt heilt minutt. Lykke til!

Sannsynlegvis tenkte du meir på isbjørn enn du har gjort nokon gong. Så korleis kan vi styra tankane våre?

I Baumeisters  eksperiment skulle deltakarane òg la vera å tenka på ein isbjørn. Å styra tankane slik krev ein god del sjølvkontroll.

Etter denne oppgåva fekk deltakarane beskjed om å ikkje drikka for mykje øl i ein ølsmaketest. Ei anna gruppe byrja på testen utan å ha gjort isbjørnoppgåva først. Dei som hadde brukt viljestyrken i isbjørnoppgåva var slitne. Dei drakk meir øl enn den andre gruppa.

I eit anna eksperiment skulle ei gruppe sjå på eit trist naturprogram. Nokre blei bedne om å halda igjen kjenslene, mens andre fekk la tårene fløyma. Gruppa som måtte halda igjen, gjorde det dårleg i ein styrketest rett etterpå. Dei som kunne la kjenslene strøyma, derimot, gjorde det betre.

I ein tredje test fekk ei gruppe kvinner sjå på eit naturprogram. Nokre av dei hadde ei godteriskål ved sida av seg. Dei andre hadde skåla på den andre sida av rommet. Rett etterpå skulle dei legga eit umogleg puslespel. Dei som hadde site nærast godteriet, gav opp tidlegare enn dei som hadde site langt unna.

Dei hadde altså brukt så mykje viljestyrke på å motstå godteriet at dei hadde mindre viljestyrke å bruka på puslespelet.

Samtidig veit vi at det er vanskeleg å halda  på viljestyrken når vi blir stressa. Viss du har mykje å gjera eller er bekymra, så er det lett å falla for freistingar. Det er fordi du har lært kroppen din korleis han skal takla stress. Dette sit i blodårene, ikkje berre i hovudet.

Alt som dempar flykt eller kjemp-responsen i kroppen, kan hjelpa. Du kan òg prøva yoga, ein løpetur eller ein god latter.

Neste gong du stressar eller gruar deg til noko, kan du løysa det på anna vis. Etter kvart vil kroppen forstå at han treng ein løpetur og ikkje godteskåla.

Vi har lenge vore opptatt av sjølvkjensle og lært at ein skal tenka positivt om seg sjølv og ha tru på eigne evner.

Baumeister meiner at vi må sjå på god sjølvkjensle som eit resultat av og ei påskjøning for positive handlingar. Som for eksempel når du har gjort noko bra eller har vore flink eller god mot andre.

I tillegg må du utvikla evna til å utsetja påskjøningar. I alle fall viss det er noko du verkeleg vil. Det er dette som er viljestyrke.

Så blei dei delte inn i to grupper. Den eine gruppa fekk nye tusjar etter ei stund. Den andre gruppa fekk melding om at det ikkje var fleire tusjar att!

Barna i den andre gruppa kunne altså ikkje stola på at dei fekk påskjøninga. Tilliten deira var svekt før marshmallow-testen.

I den første marshmallow-testen klarte barna å venta på påskjøninga i 6 minutt i gjennomsnitt. Men barna som blei skuffa over tusjane, klarte berre 3 minutt.

Det motsette skjedde med dei som faktisk fekk nye tusjar. Dei klarte å venta på den andre marshmallowen i heile 12 minutt! Dette viser at viljestyrken blir påverka av erfaringane og forventningane dine.