Kva skal eg bli når eg blir stor?
Kva skal du bli når du blir stor? Det er for mange eit vanskeleg spørsmål å svare på. Andre veit nøyaktig kva dei skal bli. Vi blir påverka av foreldre og familie, venner og miljøet rundt oss. Kva er det som bestemmer kva du blir når du blir stor?
Kva skal eg bli
når eg blir stor?
Kva drøymer du om å bli? Astronaut? Fotballspelar? Kokk? Vil du tene masse pengar, eller vil du hjelpe andre?
Det finst utruleg mange yrke. Når du skal velje eit yrke, er det viktig å hugse på at du skal jobbe i mange år. Då er det viktig at du trivst i jobben!
Det er ditt val, men det er lurt å spørje andre om hjelp og råd. Dei nærmaste du har, er familien din.
Astronaut ser ned på jorda
I fotspora til foreldra
Sjølv om den samiske kulturen har forandra seg dei siste åra, er det framleis viktig at barn og unge fører vidare dei gamle tradisjonane. Viss ikkje kan den samiske kulturen forsvinne.
Derfor er mange familiar opptekne av at barna skal vekse opp med samiske tradisjonar. Dei lærer å bruke kniv, passe på reinsdyra og ta vare på naturen. Barna skal følgje i fotspora til foreldra sine.
Elles i Noreg har kanskje ikkje foreldre den same påverknaden på barna sitt val av jobb. Ein har kanskje større fridom til å bli det ein vil.
1 / 3
Barn som jobber med reinsdyr
Kva avgjer kva vi blir?
Viss du kjem frå bondegard, vil det sikkert påverke deg. Då er det nok fort gjort å velje det same som mamma og pappa og bli bonde sjølv.
Nokre bestemmer seg ganske tidleg for kva dei skal bli. Ein av dei var fotballspelaren Erling Braut Haaland. Faren hans var fotballproff og spelte på landslaget. Derfor vart det heilt naturleg for han å satse på det same – sjølv om det skal veldig mykje til for å lukkast.
«Kva skal du bli når du blir stor, då?» er eit spørsmål ein ofte får. Det er ikkje alltid så lett å svare på. Vi blir påverka av foreldra våre, familie, venner og reklame. Nokre gongar er det nesten tilfeldig at ein endar opp med eit bestemt yrke.
1 / 3
En norsk bygd i en fjord
Vi samanliknar
oss med andre
Alle ønskjer seg eit trygt og godt liv. Men vala dine, oppveksten og ulike tilfeldigheiter kan gjere at livet blir vanskeleg. Nokre får eit flott liv, slik dei ønskte seg – med tryggleik og pengar nok til det ein har lyst på.
Mange ønskjer seg eit liv fullt av luksus. Men for å ha råd til eit stort hus, hytte på fjellet og dyr bil, må ein tene nok pengar på jobben ein har. Det er det ikkje alle som får til. Men kor viktig er dette for deg?
1 / 2
Vi jobbar halve livet
Vi jobbar så mange år av livet vårt at det er viktig å trivast med det vi gjer. Samtidig treng vi gode folk å jobbe med, rettferdig løn og moglegheit til å utvikle oss.
I Noreg kan dei fleste bli det dei vil. Vi har gode moglegheiter for utdanning, og det finst utruleg mange val. Men korleis veit ein kva ein skal bli? Må du velje berre éin jobb heile livet? Kan ein ombestemme seg? Kven kan du spørje om hjelp til å ta dei rette vala?
1 / 2
Gode kolleger jobber sammen på et kontor
Korleis veit ein
kva ein skal bli?
Det er mykje som kan påverke deg. Men personlegdomen din, eigenskapane dine og draumane dine styrer deg også. Og desse er det svært viktig at du blir kjend med.
Kva slags type er du? Er du uredd, kreativ, sporty eller praktisk? Likar du å sove lenge om morgonen? Trivst du med å jobbe saman med andre? Har du lyst til å hjelpe folk?
Kor godt kjenner du deg sjølv?
Bilde av to sko som står forran 3 piler tegnet med kritt
Må du jobbe med det same heile tida?
Mange vel eit yrke og blir i det yrket heile livet. Det kan vere lærarar, prestar, snikkarar eller sjukepleiarar. Men ein lærar treng ikkje å jobbe på ein skule. Ein norsklærar kan til dømes jobbe som forfattar eller som journalist. Ein historielærar kan søkje jobb på museum.
Nokre gjer fleire ting. Anten samstundes, eller dei byter jobb mange gongar. Etter nokre år i same jobben har ein ofte lyst til å gjere noko anna. Kanskje ein ønskjer seg nye kollegaer eller ein ny stad å jobbe. Vala er mange, og dei fleste har moglegheit til å ombestemme seg viss dei ønsker det.
1 / 2
Kvinne sliper et trebord
Yrkeslivet har ikkje berre eitt mål
Ikkje stress med kva du skal bli mens du går på ungdomsskulen. Du har tida framfor deg. Men det kan vere lurt å velje ei utdanning som gir deg fleire moglegheiter seinare.
Bli eit ansvarleg, kunnskapsrikt, godt, klokt, snilt og rettferdig menneske. Då er det mange som ønskjer å tilsetje deg.
Yrkeslivet er ei reise med mange ulike retningar. Gå dei vegane som du kjenner er best for deg. Det er lov å ha draumar, men hugs at livet er fullt av tilfeldigheiter.
Mann holder et kompass
Søk rettleiing og råd
Når du går på ungdomsskulen, skal du etter kvart velje ein vidaregåande skule. Det er veldig mange som ikkje veit kva dei skal bli når dei går i 8.–10. klasse. Vala er mange, og det er lett å tenkje at ein vil gjere det same som vennene. Men hugs at du må velje noko som passar for deg. Det er du som skal utdanne deg og trivast med det du gjer.
Gjennom faget utdanningsval og ved å snakke med rådgjevar på skulen, kan du få hjelp til desse vala. Bruk rådgjevar så mykje du kan. Dette er ein person som har kunnskap og erfaring som kan hjelpe deg.
Ver nysgjerrig på dei vaksne rundt deg, og spør dei kva dei gjer på jobben. Finn ut kva slags arbeidstid dei har, og om dei trivst med det dei gjer. Ta deg gjerne ein sommarjobb for å få jobberfaring. Bli med mamma og pappa på jobb, og sjå korleis det er der. Kanskje du oppdagar noko nytt og spennande?
1 / 3
Ung jente samtaler med en rådgiver
Val av utdanning
Bibliotek
Kjelder
- Talent Media (21.05.2021): «Hva skal du bli når du blir stor» er et elendig spørsmål
https://talentmedia.no/hva-skal-du-bli-nar-du-blir-stor-er-et-elendig-sporsmal/
- NRK (21.05.2021): – Barna skal mestre kniv
https://www.nrk.no/sapmi/_-barna-skal-mestre-kniv-1.7952061
- Utdanning.no (21.05.2021):
https://utdanning.no/
Bilet- og videorettar:
-
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images / NRK Skole
-
