Eit rituelt måltid

For å feire pesach utfører jødane eit rituelt måltid kalt «seder». Reglane for dette finst i boka «Haggada» som detaljert skildrar flukta frå Egypt. Denne feiringa skal skape kjensla av å vere frie menneske.

Måltidet er fullt av symbol. På ein tallerken ligg det mat som fortel historia om det jødane opplevde i Egypt. Maten skal ikkje etast, men han har symbolsk verdi.

Symbolsk mat

På tallerkenen ligg det blant anna bitre urter som minner om den harde tida i Egypt. Her ligg også lammekjøt som jødane ofra til Gud. Haroset – ei blanding av eple, nøtter, rosiner og krydder – symboliserer mørtelen slavane brukte då dei bygde for egyptarane. Her finn vi også matsa – usyra brød. Jødane rakk ikkje å heve brødet før dei flykta, og brødet vart hardt og tynt. På bordet står også ei flaske med saltvatn som skal symbolisere tårene til jødane.

Forboden mat

Under pesach er det forbode å ete alt som er laga av kveite, rug, bygg, havre og spelt. Dette kallar dei  «hamets». Det er til og med forbode å ha slike matsortar i huset! Ei av dei viktigaste førebuingane til pesach er å fjerne all hamets – brød, kaker og pasta – frå huset.

Tradisjonen med påskekrim starta i 1923. Nordahl Grieg og Nils Lie lanserte kriminalromanen «Bergenstoget plyndret i natt». Annonsen var å finne på førstesida i Aftenposten ei veke før palmesøndag. Folk trudde det var ei nyheitsoverskrift, og la ikkje merke til det vesle merket «avert.» nederst i annonsen, som fortalde at dette var ein reklame.

Dermed fekk folk ein tradisjon for å lese krimbøker i påskeferien. Nordmenn er blant dei mest lesande når det gjeld krim, og vi har mange krimforfattarar som sel bra både i Noreg og i utlandet.

Det er ikkje berre dødsaugneblinken som vert framstilt. Mange har også måla den oppstadne Jesus, nattverden, skjærtorsdag og svikaren Judas. Påska har svært mange sentrale hendingar frå livet til Jesus, så det er heilt naturleg at kunstnarane vart inspirert av dette.