Kva er likestilling?
Likestilling og kjønnsbalanse i arbeidslivet betyr at både menn og kvinner kan velje kva slags yrke dei vil. Alle skal kunne velje kva dei vil jobbe med, uansett om dei er nyutdanna, eller har mange års erfaring i yrket.
Kvifor snakkar vi om mannsyrke og kvinneyrke?
Det er framleis ein del snakk om at nokre jobbar er for menn og at andre jobbar er for kvinner. Likestilling betyr at alle kan jobbe med det dei vil. Når ulike menneske jobbar saman, er det dessutan lettare å tenkje nytt og løyse idear på ein god måte.
1 / 2
balansevekt
Kjønnsdeling i arbeidslivet
I Noreg har vi komme langt med likestilling, men undersøkingar viser at arbeidsmarknaden framleis er inndelt etter kjønn. I nokre yrke er det flest kvinner og i andre er det flest menn.
85 % av arbeidstakarane i Noreg har ein jobb der det er overvekt av anten menn eller kvinner. Kvinner jobbar ofte i offentleg sektor som innan helse- og utdanning. Menn jobbar ofte i privat sektor, til dømes i teknologi- og byggebransjen.
Dette viser eit klart behov for å skape ein meir inkluderande arbeidskultur. Kanskje du kan bidra til eit meir likestilt arbeidsliv der alle kan gjere det dei har lyst til?
1 / 2
En byggmester står og ser utover et område
Kvifor vel vi jobb etter kjønn?
Det kan verke rart at mange vel tradisjonelle jobbar, men det er mange grunnar til dette.
Påverknad frå arbeidsgivarar
Arbeidsgivarane har mykje av skulda for at arbeidsmarknaden er kjønnsdelt. Menn blir oftare forfremja og får større ansvar enn kvinner. Ein mann har dermed større sjanse til å lykkast i arbeidslivet enn ei kvinne med same utdanning.
Tradisjonelle utdanningsval
Mange ungdommar vel framleis utdanningar som er dominerande for kjønnet deira. Flest gutar vel yrkesfag som tømrar eller elektro, medan jenter ofte vel helse- og oppvekstfag.
Forventningar i samfunnet
Forventningar i samfunnet spelar òg ei stor rolle. Mange trur at gutar liker teknologi og fysisk arbeid, og at jenter passar betre som lærarar og sjukepleiarar.
Viss vi jobbar bevisst med å utfordre desse mønstera, kan vi jobbe mot eit arbeidsmiljø der det er lettare å lykkast i arbeidslivet, uansett kva kjønn du har.
1 / 3
To menn står på et kontor og tar hverandre i hendene, en kvinne står bak og ser på
Deltidsarbeid blant kvinner
Mange kvinner i Noreg jobbar deltid sjølv om dei har høg utdanning. Menn jobbar som regel fulltid.
Kvifor jobbar kvinner ofte deltid? Viss vi skal kunne ha ein rettferdig arbeidsmarknad, er det viktig å forstå kvifor så mange kvinner vel å jobbe deltid og kva som er negativt med deltidsarbeid.
Negative sider ved deltidsarbeid
- Lønn: Jobbar du færre timar, tener du mindre og får mindre i pensjon når du blir gammal.
- Karriere: Det er vanskelegare å få betre jobbar og meir ansvar når du jobbar deltid.
- Økonomisk tryggleik: Viss ein jobbar færre timar, kan ein få dårlegare råd fordi ein tener mindre.
Kvifor vel kvinner ofte deltid?
Mange kvinner jobbar i omsorgsyrke eller i butikk, og desse arbeidsplassane tilbyr ofte deltidsstillingar. Kvinner har ofte meir ansvar heime, og derfor har dei ikkje tid til å jobbe fullt.
Kva kan vi gjere?
For å hjelpe kvinner til å jobbe meir kan vi:
- Tilby fleksibel arbeidstid: Ei meir fleksibel arbeidstid kan gjere det lettare for kvinner å jobbe fulltid.
- Endre haldningar: Kvinner må ikkje jobbe i omsorgsyrke, og menn må ikkje jobbe med teknologi.
- Støtte frå styrkesmaktene: Vi treng politikk som støttar fulltidsarbeid. Til dømes:
-
- Gode barnehagar: Då veit foreldre at barna har ein god stad å vere medan dei jobbar.
- Meir hjelp heime: Meir støtte til familiar med ein krevjande omsorgssituasjon heime.
- Oppmuntre bedrifter: Styresmaktene bør gi fordelar til bedrifter som tilbyr fulltidsjobbar.
-
1 / 5
Et sirkeldiagram med ca. 40% blå og 60% rød del
Endringar på gang
Sjølv om arbeidsmarknaden framleis er kjønnsdelt, ser vi at det er endringar på gang. Dette skjer mykje takka vere unge menneske og innvandrarar frå land utanfor EU.
Yngre generasjonar
Yngre menneske i Noreg vel i større grad utradisjonelle yrke. Det bidreg til å gjere arbeidsmarknaden meir likestilt.
Bidrag frå innvandrarar
Innvandrarar bidreg òg til å redusere kjønnsdelinga i arbeidsmarknaden. Ein del menn frå land utanfor EU jobbar i kvinnedominerte yrke, noko som gjer kjønnsfordelinga jamnare.
Desse endringane bidreg til ein meir balansert arbeidsmarknad.
En jente jobber som byggearbeider på en byggeplass
Vegen vidare
Arbeidsmarknaden er i endring, men mange yrke er framleis dominerte av eitt kjønn.
Viss vi vil ha ein meir balansert arbeidsmarknad, må vi ha fleire kvinner i typiske «manns-yrke» som IT-bransjen, og fleire menn i «kvinneyrke», som til dømes omsorgsyrke.
Det er viktig å slutte å tenkje på kva menn og kvinner «skal» gjere. Har du tenkt på kva du vil bli? Hugs at alle jobbar kan passe for alle, uansett kjønn og erfaring.
