Kunstige tre
Kvar dag veks folketalet på jorda. Vi menneske tek opp meir og meir plass, og vi bruker meir og meir naturressursar. Ikkje nok med at vi forbruker meir, livsstilen vår er òg ein trussel mot klimaet. Berre ved at vi pustar, produserer vi stadig større mengder karbondioksid.
Tre og dyr regulerer atmosfæren til jorda. Vi er avhengige av at skogane i verda skal oppta karbondioksid som menneske og dyr pustar ut, og samtidig sleppe ut oksygenet vi treng til å puste.
Dette systemet verkar så langt, men kva skjer når befolkninga på jorda veks, og vi forureinar atmosfæren med fossilt drivstoff samtidig som skogane krympar? Viss denne utviklinga held fram, blir balansen forstyrra. Den globale oppvarminga vil føre til ekstreme vêrforhold, varmare hav, sur nedbør og utrydding av tusenvis av artar. Menneskeleg aktivitet har bidrege til dei høgaste karbondioksidnivåa på 800 000 år. Men kan vi hjelpe planeten med å redusere innverknaden vår på atmosfæren?
1 / 2
Etterlikning av plantane
Éi moglegheit som blir undersøkt, er å erstatte nokre av trea som blir hogne, med kunstige tre. I Boston blir det produsert slike tre, og dei etterliknar evna plantane har til å forandre lufta. Vi kan ikkje få vanlege tre til å jobbe overtid, så kvifor ikkje lage nye tre som kan det?
Desse plasttrea blir drivne av solenergi ovanfrå og rørsleenergi nedanfrå, og dei kan filtrere karbondioksid i lufta rundt seg. Dei absorberer karbondioksid og gir frå seg oksygen på same måten som naturlege tre, men 1000 gongar raskare. Desse kunstige trea utnyttar òg rørsleenergi frå menneska som oppheld seg rundt dei. Når folk bruker vippehuskene som er bygde under dei, genererer dei straum som hjelper dei kunstige trea å utføre den viktige oppgåva si.
1 / 2
Slik er trea bygde
Jobben med å forvandle karbondioksid til oksygen blir gjort i naturen av dei 60 000 treartane vi kjenner til på jorda. Men kva for eit av desse trea vart brukte som førebilete for konstruksjonen til plasttrea?
Grunnlaget for utforminga til Boston-treet er henta hos arten drakeblodtre. Desse trea har fleire gunstige eigenskapar. Dei har breie greiner for å kunne føre større mengder kvae gjennom dei, og dei har innebygde filtreringsystem.
Oppbygninga til drakeblodtreet med høgt tyngdepunkt blir òg spegla i konstruksjonen. Paraplyforma gjer at dei kan bere store solpanel. Det fremste målet var å skape eit mest mogleg effektivt system med best mogleg plassutnytting. Når ei størst mogleg flate kan fange opp lyset, trengst mindre energi frå vippehuskebrukarane. Denne kombinerte bruken av plass til energiproduksjon og luftfiltrering, gjer at eitt kunstig tre har like stor verknad som 1000 ekte tre.
1 / 2
Visste du at … teknologien med kunstige tre er ein av dei første som kan fjerne klimautslepp frå lufta?
Kvae
Den kunstige kvaa bind seg med kalsiumkarbonat, ein reaksjon som trekkjer karbon ut av lufta og dannar natriumbikarbonat, som er det same som bakepulver.
Plastgreiner
Desse filtera inni greinene til treet er laga med menneskelunger som modell. Dei mange kontaktpunkta til greinene gir eit større område som kan absorbere gass.
Livsblod
Kvae og vatn strøymer gjennom krinsane til kunsttreet.
Menneskekraft
Vippehusker plasserte ved foten av treet fungerer som leikeplass for barn og andre forbipasserande, medan dei samtidig samlar rørsleenergi frå leiken.
Soldriven pumpe
Straumen frå solpanela driv ei pumpe nedst i treet. Ho beveger kvae og andre stoff gjennom heile konstruksjonen.
Stamme
Den solide sokkelen er av metall.
Miljøvennleg struktur
Trea er laga av resirkulert plast frå drikkeflasker.
Luftfilter
Når lufta går gjennom plastfiltera, trekkjer negative hydroksidion til seg karbondioksid og bind molekyla.
Solpanel
På oversida har dei kunstige trea panel som hentar den nødvendige energien frå sollyset slik ekte tre gjer, men i motsetning til plantar omdannar desse trea energien til straum.
1 / 9
Innovative løysingar
Kjelder:
- Historie og vitenskap 1 (2020)
Orage Forlag AS
